یک قاعده کلی در رابطه با نحوه استفاده کودک از تلویزیون وجود دارد، آن هم این است که تا می توانید کودکان را از تلویزیون دور نگه دارید.
اما اگر موفق به انجام این کار نشدید، حداقل کودکتان را در برابر محتواهایی قرار دهید که مناسب سنشان باشد. این موضوع که هم از سوی والدین و هم از سوی برنامه ریزان صداوسیما مورد غفت قرار گرفته شده، دقیقا همان چیزی است که قصد داریم در این گزارش به آن بپردازیم.
صاحبنظران علم ارتباطات معتقدند نظریه گلوله جادویی که از نظریه های اولیه علم ارتباط بود به کلی منسوخ شده است، در این نظریه تلویزیون رسانه ای یک سویه است و تماشاگر در برابر آن صرفا یک دریافت کننده منفعل در نظر گرفته می شوند.
بر اساس این تعریف باید بگوییم نظریه گلوله جادویی کاملا در مورد مخاطب کودک صدق می کند، چراکه، کودکان اغلب فاقد سواد رسانه ای هستند و توانایی تجزیه و تحلیل محتواهایی که در معرض آنها قرار می گیرند را نداشته و حالت منفعلانه در برابر پیام ها دارند.
حال اگر این موضوع را در کنار این مقوله قرار دهیم که دروان کودکی مهم ترین مقطع زمانی برای شکل گیری مدارهای مغزی در فرد است، در می یابیم که چرا انقدر مهم است که کودک در برابر چه نوع محتوای رسانه ای قرار گیرد.
تماشای برنامه های نامناسب کودکان را با مشکل مواجه می کند
یکی از متخصصان حوزه روانشناسی کودک در گفتگو با سیناپرس با بیان اینکه تماشای برنامه های نامناسب برای کودکان توصیه نمی شود، گفت: تجربه ثابت کرده که تماشای برنامه های نامناسب برای کودکان، در بزرگسالی آنها را با مشکلاتی روبه رو می کند.
دکتر ناهید محمدی ادامه داد: به عنوان مثال، دیدن برنامه های دارای صحنه های خشن تمایل به پرخاشگری را در کودک افزایش می دهد یا در معرض محتوای جنسی قرار گرفتن کودکان، آنها را دچار بلوغ زودرس می کند که هرکدام مشکلات خاص خود را به همراه دارد.
وی افزود: برخی از والدین معتقدند اگر کودک خود را جلوی تلویزیون بنشانند دایره لغات او افزایش پیدا می کند. درست است که تحقیقات مختلف این موضوع را تایید کرده اند؛ اما تماشای برنامه های رده سنی بزرگسالان در عمل منجر به کاهش قابلیت استفاده از دایره واژگان در کودک شده و ساختارهای مغزی کودک را ناهمگون می سازند.
محمدی در ادامه به والدین توصیه کرد که کودکان را در تماشای برنامه هایی که مناسب سن آنها طراحی شده اند هم تنها نگذارند و کودک را در تماشای این برنامه ها همراهی کنند. چراکه، اینگونه برنامه های مناسب سن کودک بار آموزشی و تربیتی بهتری خواهند داشت.
وی افزود: برخی خانواده ها تصور می کنند، فرزندانشان باید تمامی برنامه های تلویزیون را تماشا کنند و از اثرات مخرب این کار آگاهی ندارند که فرهنگ سازی برای والدین و آموزش آنها چاره این مشکل است.
بی توجهی تلویزیون به رده های سنی مخاطبان
روی دیگر سکه عملکرد صداوسیماست که در جدول پخش برنامه هایش توجهی به کودکان و رده سنی محتوای پخش شده نمی کند و همین موضوع به این چالش در کشورمان دامن می زند.
یک متخصص علم ارتباطات در گفتگو با سیناپرس ضمن انتقاد از بی توجهی تلویزیون به رده های سنی مخاطبان گفت: توجه به رده بندی سنی مقوله مهمی است که در پخش تلویزیونی همه دنیا اعمال می شود.
دکتر عباس اسدی افزود: همانگونه که همه محصولات فرهنگی مانند بازی های رایانه ای و حتی موادغذایی دارای رده بندی سنی هستند، توجه به این امر در تولیدات صداوسیما هم بسیار مهم است.
وی ادامه داد: متاسفانه در صداوسیما به این مهم توجه نشده و شاهد فرهنگ سازی مناسبی در این زمینه نبودیم. دلیل این بی توجهی آن است که بسیاری از محتواها به دلیل اینکه خط قرمز هستند به کلی از تولیدات تلویزیونی حذف شده و مخاطبان در هر رده سنی که باشند بدون در نظر گرفتن قواعدی در معرض محتواهای باقیمانده قرار می گیرند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در کشورهای پیشرفته موازین و مقررات سفت و سختی برای رده های سنی مختلف در نظر گرفته می شود، این درحالیست که در نظام رسانه ای کشور ما قواعد خاصی وجود ندارد و بچه ها می توانند تمامی برنامه ها را تماشا کنند.
اسدی ادامه داد: ضمن اینکه این موضوع فقط مربوط به صداوسیما نمی شود، به طور کلی مسوولان فرهنگی کشور مسائل کودکان و نوجوانان را نادیده گرفته اند. برای این گروه سنی برنامه های سرگرم کننده با کیفیت به اندازه کافی ساخته نمی شود، بنابراین در عصر اینترنت و شبکه های اجتماعی کودک خوراک فکری خود را از جاهای دیگری تامین می کند.
وی در پایان اظهار کرد: از این رو، ورود به حوزه جدول پخش برنامه های تلویزیونی و ایجاد قوانین و مصوبات به روز شده برای این مقوله در گام نخست و آموزش خانواده ها و والدین در گام بعدی موضوع مهمی است که غفلت از آن تبعات بدی را به همراه خواهد داشت.
بدون دیدگاه