۱. مقدمه
جایزه ملی تعالی صنعت گردشگری، نخستین جایزه تخصصی کشور در حوزه مدیریت تعالی سازمانی با تمرکز بر گردشگری است. این جایزه با الهام از مدل‌های بین‌المللی به‌ویژه (EFQM) و با بومی‌سازی متناسب با شرایط ایران طراحی شده و هدف اصلی آن ارتقای کیفیت مدیریت، نوآوری و رقابت‌پذیری سازمان‌های گردشگری است.
این راهنما برای کمک به سازمان‌های متقاضی تهیه شده است تا ضمن آشنایی با مدل، فرآیندها و الزامات، بتوانند مشارکتی اثربخش داشته باشند.
۲. مدل تعالی گردشگری و اظهارنامه سازمان
مدل تعالی گردشگری، ستون فقرات و مبنای اصلی ارزیابی در جایزه ملی تعالی صنعت گردشگری است. تمامی ارزیابی‌ها، اعطای امتیازها و تصمیم‌گیری در مورد سطوح جوایز بر اساس این مدل انجام می‌شود. بنابراین، سازمان‌های متقاضی باید توانمندی‌ها، دستاوردها و نتایج خود را بر مبنای معیارهای این مدل تدوین و ارائه نمایند.
مدل مبنای ارزیابی شامل ۸ معیار اصلی است:
الف) توانمندسازها
- رهبری و حاکمیت
- استراتژی و برنامه‌ریزی
- سرمایه انسانی
4.شراکت‌ها و منابع
- فرآیندها، محصولات و خدمات
ب) نتایج
- نتایج مشتریان و گردشگران
- نتایج کارکنان
- نتایج کلیدی عملکرد (مالی، بازار و پایداری)
این مدل بر اساس منطق RADAR ارزیابی می‌شود (نتایج، رویکردها، جاری‌سازی، ارزیابی و بازنگری).
نقش مدل در فرآیند ارزیابی
- اظهارنامه: سازمان‌ها موظف‌اند اظهارنامه تعالی خود را با اتکا به معیارها و زیرمعیارهای مدل تهیه کرده و به دبیرخانه ارسال کنند. این اظهارنامه به‌منزله «نقشه راه» سازمان در معرفی نظام مدیریتی، رویکردها، نتایج و دستاوردهای خود است.
- بازدید ارزیابان: پس از بررسی اولیه اظهارنامه، تیم‌های ارزیابی در بازدیدهای میدانی، صحت و کفایت شواهد ارائه‌شده در اظهارنامه را بررسی می‌کنند. بنابراین، اظهارنامه و شواهد موجود در محل سازمان باید کاملاً منطبق با مدل تعالی گردشگری باشند.
نحوه تدوین اظهارنامه
برای تدوین اظهارنامه لازم است سازمان‌ها:
- اطلاعات کلیدی سازمان را در ابتدای اظهارنامه ارائه کنند (معرفی، مأموریت، ساختار، ذی‌نفعان و محیط رقابتی).
- توانمندسازها را شرح دهند: توضیح دهند که چه رویکردهایی اتخاذ شده، این رویکردها چگونه در سطح سازمان جاری شده و با چه سازوکارهایی مورد پایش و بهبود قرار گرفته‌اند.
- نتایج را ارائه کنند: دستاوردهای کمی و کیفی سازمان در زمینه‌های مالی، مشتریان، کارکنان، پایداری و نوآوری باید در قالب داده‌ها، جداول، نمودارها و تحلیل روندها بیان شود.
- منطق RADAR را رعایت نمایند: تنها ارائه فعالیت‌ها کافی نیست، بلکه باید چرخه کامل از طراحی رویکرد تا ارزیابی نتایج و بازنگری مداوم نشان داده شود.
- حجم و قالب اظهارنامه را بر اساس سطح جایزه رعایت کنند.
اظهارنامه باید به‌صورت مستند، شفاف و مستدل تنظیم شود تا ارزیابان بتوانند به‌روشنی نقاط قوت و حوزه‌های بهبود سازمان را شناسایی نمایند.
۳. سطوح جایزه
به منظور ایجاد انگیزه و امکان ورود سازمان‌های مختلف، جایزه در چند سطح تعریف شده است:
- گواهی تعهد به تعالی (ویژه تازه‌واردها)
- تقدیرنامه برای تعالی در گردشگری
- تندیس ملی تعالی گردشگری (در سه سطح برنزین، سیمین و زرین)
حدنصاب امتیازدهی (از ۱۰۰۰ امتیاز):
- گواهی تعهد: حداقل 1۵۰
- تقدیرنامه: 2۵۰ تا ۵0۰
- تندیس برنزین: ۵0۰ تا ۶0۰
- تندیس سیمین: ۶0۰ تا ۷0۰
- تندیس زرین: بیش از ۷0۰
نکته مهم درباره انتخاب سطح در جایزه
ثبت‌نام در سطح مورد درخواست (گواهی تعهد، تقدیرنامه یا تندیس) به معنای دریافت قطعی آن سطح نیست. بلکه صرفاً نشان می‌دهد که سازمان شما قصد دارد در چه سطحی وارد فرآیند جایزه شود.
هزینه ثبت نام
سازمان با تعداد کارکنان تا ۵۰ نفر ۲۰ میلیون تومان
سازمان با تعداد کارکنان از ۵۱ تا ۲۰۰ نفر ۳۰ میلیون تومان
سازمان با تعداد کارکنان ۲۰۰ نفر به بالا ۴۰ میلیون تومان
دبیرخانه جایزه متناسب با سطح انتخابی شما، فرآیند ارزیابی را برنامه‌ریزی می‌کند:
- هرچه سطح درخواستی بالاتر باشد، نیاز به تعداد بیشتری از ارزیابان، حضور ارزیابان ارشد با تجربه‌تر، صرف روزهای بیشتر برای بررسی و بازدید و همچنین فراهم‌سازی امکانات پشتیبانی بیشتری خواهد بود.
- به همین دلیل، هزینه ثبت‌نام در سطوح بالاتر به‌طور طبیعی بیشتر است، چرا که هزینه‌های اجرایی و ارزیابی برای دبیرخانه افزایش می‌یابد.
بنابراین، توصیه می‌شود پیش از انتخاب سطح، با دبیرخانه جایزه مشورت کنید تا سطحی را انتخاب کنید که:
- متناسب با میزان آمادگی و بلوغ سازمان شما باشد،
- هزینه‌های اضافی و غیرضروری برای سازمان ایجاد نکند،
- بهترین فرصت برای دریافت بازخورد ارزشمند و واقع‌بینانه از فرآیند ارزیابی را فراهم آورد.
انتخاب هوشمندانه سطح مشارکت، هم به نفع سازمان شماست و هم موجب اجرای عادلانه و دقیق‌تر فرآیند جایزه خواهد شد.
۴. فرآیند مشارکت
گام‌های اصلی (مهر تا اسفند ۱۴۰۴):
- انتشار فراخوان و ثبت‌نام اولیه (مهر)
- ثبت‌نام نهایی و ارسال اظهارنامه (تا آذر)
- آموزش و سازمان‌دهی ارزیابان (پاییز)
- ارزیابی انفرادی و تیمی اظهارنامه‌ها (دی و بهمن)
- بازدیدهای میدانی از سازمان‌های منتخب (بهمن)
- جمع‌بندی ارزیابی‌ها و گزارش بازخورد (بهمن)
- بررسی نهایی کمیته داوری و تعیین سطح جوایز (بهمن)
- برگزاری همایش ملی و معرفی برگزیدگان (متعاقبا اعلام می‌شود)
۵. الزامات تدوین اظهارنامه
بر اساس قواعد ملی تعالی سازمانی:
- ساختار اظهارنامه:
- اطلاعات کلیدی سازمان
- توانمندسازها (مطابق مدل تعالی گردشگری)
- نتایج (به همراه داده‌ها و نمودارها)
- حجم مجاز:
- گواهی تعهد: حداکثر ۱۵ صفحه
- تقدیرنامه: حداکثر 50 صفحه
- تندیس: حداکثر ۷۵ صفحه
- فرمت نگارش:
o نرم‌افزار Word، ارسال نهایی به صورت PDF
o فونت: B Nazanin
o عناوین اصلی: سایز ۱۴، فرعی ۱۳، متن 12
- ممنوعیت‌ها:
o استفاده از لینک، QR، یا ارجاع خارج از متن
o ارائه مستندات فراتر از حد مجاز صفحات
۶. برنامه آموزش و توانمندسازی
- آموزش سازمان‌های متقاضی برای تدوین اظهارنامه (کارگاه، وبینار، مشاوره تخصصی)
۷. مزایا و دستاوردهای مشارکت
- دریافت گزارش بازخورد جامع شامل نقاط قوت و فرصت‌های بهبود
- مقایسه جایگاه سازمان با رقبا در سطح ملی
- معرفی و برندینگ سازمان‌های پیشرو از طریق جریان رسانه‌ای جایزه
- امکان الگوسازی و تبادل تجربه با دیگر سازمان‌های برتر
۸. توصیه‌های کلیدی به متقاضیان
- تیم داخلی تعالی تشکیل دهید (شامل نمایندگان مدیریت، منابع انسانی، بازاریابی و عملیات).
- اظهارنامه را به‌عنوان یک نقشه راه بهبود سازمانی ببینید، نه صرفاً برای دریافت جایزه.
- مستندات واقعی و داده‌های معتبر ارائه کنید.
- از مشاوره‌های دبیرخانه و کارگاه‌های آموزشی بهره ببرید.
- برای موفقیت، رویکرد تعالی را در فرهنگ و استراتژی سازمان نهادینه کنید.
بدون دیدگاه